جهت تشریع ولایت ولیّ بر فرزند

مرحوم آیت‌الله سید عبدالاعلی موسوی سبزواری در «مهذّب الاحکام» لزوم صیانت از فساد اخلاقی و عقیدتی را مقتضای ولایت ولی دانسته است و چنین بیان می‌دارد:

… لأنّ ذلک من أهمّ جهات ولایته علیه، بل لم‌تشرع الولایه إلّا لذلک. فیلزم علیه القیام بها و تقتضیه سیره المتشرعّه خلفاً عن سلف و لقوله صلی الله علیه و آله: «کُلُّکُمْ راعٍ وَ کُلُّکُمْ مَسْؤولٌ عَنْ رَعیَّتِه»[۱].[۲]

این [لزوم حفاظت و صیانت از اخلاق و عقیده‌ی کودک] از مهم‌ترین وجوه ولایت ولی بر کودک است، بلکه ولایت ولی بر کودک به همین جهت تشریع شده است. پس لازم است بر این مراقبت همّت کند و این امر مقتضای سیره‌ی متدیّنین و اهل شریعت از گذشته تا امروز است و [نیز] به‌دلیل این کلام رسول اکرم صلی الله علیه و آله همه‌ی شما نگهبان و شبانید و نسبت به رعیّت و زیر دست خود مسئول هستید.»

.

[۱]. بحار الأنوار ۷۲: ۳۸٫

[۲]. مهذّب الأحکام ۲۱: ۱۳۰، م ۱۱٫

/۰ دیدگاه /توسط

سن آموزش احکام


در چه سنّی لازم است پدر و مادر به فرزندانشان احکام شرعی و عبادات را تعلیم دهند؟

 

پدر و مادر باید احکام شرعی مورد ابتلای فرزندان را که در صورت عدم یادگیری، در وقت عمل فرصت یادگیری آن را ندارند، از قبل به آن‌ها تعلیم دهند.[۱]

 

.

[۱]. شبیری زنجانی، استفتائات پایگاه اطّلاع‌رسانی.

/۰ دیدگاه /توسط

آموزش عقاید صحیح در مدرسه یا جلسه اعتقادی

 

اگر ولیّ دانش‌آموز به این خاطر فرزند خود (اعمّ از طفل یا بالغ) را در مدرسه‌ای ثبت‌نام می‌کند یا به جلسه‌ای می‌فرستد که در آن‌جا عقاید صحیح واجب و احکام الزامی را به او بیاموزند، آیا بر اولیای مدرسه یا مسئول جلسه انجام آن کار واجب می‌شود؟ اگر ولیّ دانش‌آموز این امر را در ضمن عقد لازمی شرط کند چه‌طور؟

 

از جهت مذکوره بر اولیای مدرسه یا مسئول جلسه واجب نمی‌شود و آن‌ها به‌نحو کلّی چنان‌چه قبلاً بیان شد[۱] باید انجام وظیفه کنند؛ بلی اگر در ضمن عقد لازمی شرط شود، از این جهت نیز تکلیفاً واجب می‌شود؛ و الله العالم.[۲]

 

.

[۱] ⁣در سوالاتی که سابق براین از ایشان استفتا شده است.

[۲]. صافی گلپایگانی، استفتا از دفتر، شماره‌ی نامه ۱۵۲۱، س ۲۱٫

/۰ دیدگاه /توسط

تبلیغ احکام الزامی و غیر الزامی

 

آیا بحث «وجوب تبلیغ احکام شرعیّه» در خصوص احکام الزامیّه است یا به‌نحوی شامل تبلیغ احکام غیرالزامیّه هم می‌شود؟ مثلاً اگر دیده شد در صورتی که آداب و سنن دینی مثل غسل جمعه و… بیان نشود، احتمال اندراس آن‌ها وجود دارد، حکم تبلیغ این احکام غیرالزامی چیست؟

 


در فرض سؤال احکام مستحبّی هم باید به‌نحو کلّی تبیین و در دست‌رس قرار گیرد؛ و الله العالم.[۱]

.

[۱]. صافی گلپایگانی، استفتا از دفتر، شماره‌ی نامه ۱۵۲۱، س ۲۵٫

/۰ دیدگاه /توسط

عدم اکتفا به جامعه

اگر عقاید صحیح و احکام الزامی در حدّی در سطح جامعه پخش و منتشر شده است که اگر طفل یا بالغ خودش بخواهد می‌تواند از آن عقاید و احکام مطّلع شود، آیا پدر یا مادر باز هم نسبت به تعلیم و تربیت آن‌ها وظیفه‌ی دیگری دارد؟

 


اکتفا به آن کافی نیست؛ باید وظایف خودشان را انجام دهند؛ و الله العالم.[۱]

 

.

[۱]. صافی گلپایگانی، استفتا از دفتر، شماره‌ی نامه ۱۵۲۱٫

/۰ دیدگاه /توسط

تهیه امکانات به تنهایی کافی نیست!

آیا می‌توان گفت که: بر پدر و مادر واجب است که برای فرزند خود امکاناتی فراهم کنند تا اطمینان کنند که فرزندشان عقاید صحیح واجب و احکام الزامی محلّ ابتلایش را یاد می‌گیرد؟ اگر این چنین نیست لطفاً توضیح لازم را بیان فرمایید.

 

تهیّه‌ی امکانات به‌تنهایی کافی نیست. باید به‌نحوی که در پاسخ سؤالات سابقه بیان شد،[۱] عمل نمایند. بلی، اگر بعد از فراهم نمودن امکانات، یقین کنند فرزند از آن‌ها استفاده کرده تکلیفی ندارند؛ لکن نکته‌ای که یادآوری آن لازم است این است که وظیفه‌ی پدر و مادر یا مربّی و معلّم مقطعی و موقّتی نیست؛ بُلکه چون هر فردی تا زنده است در معرض وقوع در فساد عقیده و اخلاق و عمل است، وظیفه‌ی ارشاد و امر به معروف و نهی از منکر محدود به یک برهه از زمان نیست و تا آخر عمر ادامه دارد؛ و الله العالم.[۲]

 

.

[۱]. در سایر سؤالات بر اهمیت تربیت صحیح و آموزش مسائل مورد نیاز و همچنین جلوگیری از ارتکاب گناه و منکر تاکید شده است.

[۲]. صافی گلپایگانی، استفتا از دفتر، شماره‌ی نامه ۱۵۲۱، س ۲۰٫

/۰ دیدگاه /توسط

سرپرستی از یتیم آل محمد علیهم السلام

امام حسن مجتبی علیه السلام فرموده‌اند:

«فَضْلُ‏ کافِلِ‏ یَتیمِ‏ آلِ مُحَمَّدٍ الْمُنْقَطِعِ عَنْ مَوالیهِ النّاشِبِ فی تِیهِ‏ الْجَهْلِ یُخْرِجُهُ مِنْ جَهْلِهِ وَ یوضِحُ لَهُ ما اشْتَبَهَ عَلَیْهِ، عَلى [فَضْلِ‏] کافِلِ‏ یَتیمٍ‏ یُطْعِمُهُ وَ یَسْقیهِ، کَفَضْلِ الشَّمْسِ عَلى السُّها.»

التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری علیه السلام: ۳۴۱، ح ۲۱۷٫

 

برتری کسی که یتیم آل محمّد صلی الله علیه وآله را -‌که از موالیان و امامان خویش علیهم السلام دورافتاده و به گم‌راهی نادانی گرفتار شده است‌- سرپرستی کند و او را از جهل و نادانی بیرون آورد و آن‌چه را بر ایش مشتبه گشته است، واضح و روشن نماید، بر سرپرستی کننده‌ی یتیم که او را غذا و آب می‌دهد، مانند فضیلت خورشید بر ستاره‌ی [کوچک] «سها» است.

/۰ دیدگاه /توسط

پاداش هدایت و جزای اضلال

از امام باقر علیه السلام روایت شده است که فرمودند:

«مَنْ‏ عَلَّمَ‏ بابَ‏ هُدىً، فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لایُنْقَصُ أُولَئِکَ مِنْ أُجورِهِمْ شَیْئاً و مَنْ عَلَّمَ بابَ ضَلالٍ، کانَ عَلَیْهِ مِثْلُ أَوْزارِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لایُنْقَصُ أُولَئِکَ مِنْ أَوْزارِهِمْ شَیْئاً.»

الکافی ۱: ۳۵، ح ۴٫

هر که به روی دیگران درى از هدایت گشاید، مثل پاداش عمل ایشان را دارد بدون این‌که از پاداش آن‌ها چیزى کم شود و کسى که به روی مردم درى از گم‌راهى گشاید، مثل گناه ایشان بر اوست بدون این‌که از گناه آن‌ها چیزى کم شود.

/۰ دیدگاه /توسط

هدایت و زنده کردن

امام صادق علیه السلام در جواب فردی که از آیه شریفه «مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ‏ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعاً وَ مَنْ أَحْیاها فَکَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعا» سوال کرده بود چنین بیان نموده‌اند:

مَنْ أَخْرَجَها مِنْ ضَلالٍ إلى هُدًى، فَکَأَنَّما أَحْیاها وَ مَنْ أَخْرَجَها مِنْ هُدًى إلى ضَلالٍ، فَقَدْ قَتَلَها.

الکافی ۲: ۲۱۰، ح ۱

هر کس دیگری را ازگم‌راهی خارج نماید و هدایت کند، پس گویا او را زنده کرده
و هر کس دیگری را گم‌راه نماید، پس به‌درستی که او را کشته است.

/۰ دیدگاه /توسط

دوری از امام ، سخت ترین یتیمی

«وَ أَشَدُّ مِنْ یُتْمِ هَذا الْیَتیمِ، یَتیمٌ [یَنْقَطِعُ‏] عَنْ إمامِهِ لایَقْدِرُ عَلَى الْوُصولِ إلَیْهِ وَ لایَدْری کَیْفَ حُکْمُهُ فی ما یُبْتَلَى بِهِ مِنْ شَرائِعِ دینِهِ. أَلا فَمَنْ کانَ مِنْ شیعَتِنا عالِماً بِعُلومِنا و هَذا الْجاهِلُ بِشَریعَتِنا الْمُنْقَطِعُ عَنْ مُشاهَدَتِنا یَتیمٌ‏ فی حِجْرِهِ، أَلا فَمَنْ هَداهُ وَ أَرْشَدَهُ وَ عَلَّمَهُ شَریعَتَنا، کانَ مَعَنا فی الرَّفیقِ الْأَعْلى.»

التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری علیه السلام ‏: ۳۳۹، ح ۲۱۴٫

و شدیدتر و سخت‌تر از یتیمی این یتیم (یتیم پدر از دست داده)، یتیمی است که از امامش دورافتاده و منقطع باشد و دست‌رسی به امام برایش امکان نداشته باشد و حکم دین را در مسائل مورد ابتلایش نداند. آگاه باشید هر کس از شیعیان ما که عالم و آگاه به علوم ما باشد و این جاهل به شریعت و مذهب ما که از مشاهده‌ی ما محروم مانده، یتیم در دامان او باشد،پس هر آن کس که او را هدایت نماید و به راه راست رهنمون گردد و شریعت و مذهب ما را به او بیاموزد، آگاه باشید که او در رفیق اعلی (جایگاه انبیا  علیهم السلام در بهشت) با ما خواهد بود.

/۰ دیدگاه /توسط