وَ رَوَى یَعْقُوبُ بْنُ زَیْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِی کَهْمَسٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سِتَّهٌ تَلْحَقُ الْمُؤْمِنَ بَعْدَ وَفَاتِهِ وَلَدٌ یَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ مُصْحَفٌ یُخَلِّفُهُ وَ غَرْسٌ یَغْرِسُهُ وَ بِئْرٌ یَحْفِرُهَا وَ صَدَقَهٌ یُجْرِیهَا وَ سُنَّهٌ یُؤْخَذُ بِهَا مِنْ بَعْدِهِ.
من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص ۲۴۶، بَابُ الْوَقْفِ وَ الصَّدَقَهِ وَ النُّحْل
«کَتَبَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ إِلَى أَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ ع فِی الْوُقُوفِ وَ مَا رُوِیَ فِیهَا عَنْ آبَائِهِ ع فَوَقَّعَ ع الْوُقُوفُ تَکُونُ عَلَى حَسَبِ مَا یُوقِفُهَا أَهْلُهَا إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى.»
من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص ۲۳۷، بَابُ الْوَقْفِ وَ الصَّدَقَهِ وَ النُّحْل
«عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَهَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص کُلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَهٌ.»
الکافی (ط – الإسلامیه)، ج۴، ص ۲۶، باب فضل المعروف
از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمودند:
«لَا یَحِلُّ مَالُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِلَّا بِطِیبَهِ نَفْسٍ مِنْهُ.»
هدایه الأمه إلى أحکام الأئمه علیهم السلام، ج۸، ص۲۴۷
اموال هیچ مسلمانی حلال نمی شود، مگر با رضایت او
«إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا مَعْشَرَ مَنْ أَسْلَمَ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ یَخْلُصِ الْإِیمَانُ إِلَى قَلْبِهِ لَا تَذُمُّوا الْمُسْلِمِینَ وَ لَا تَتَبَّعُوا عَوْرَاتِهِمْ فَإِنَّهُ مَنْ تَتَبَّعَ عَوْرَاتِهِمْ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ وَ مَنْ تَتَبَّعَ اللَّهُ تَعَالَى عَوْرَتَهُ یَفْضَحْهُ وَ لَوْ فِی بَیْتِهِ.»
الکافی (ط – الإسلامیه)، ج۲، ص۳۵۴
روایت از حضرت صادق علیه السلام است که می فرماید:
«النَّظَرُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ مَسْمُومٌ وَ کَمْ مِنْ نَظْرَهٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَهً طَوِیلَهً.»
کافی، ج ۵، ص ۵۵۹
نظر کردن [به نامحرم] تیری مسموم از تیرهای شیطان است و چه بسیار نگاهی که حسرتی طولانی به جا می‌گذارد.
عَنْ ابی بَصیرٍ قالَ: کُنْتُ أُقْرِئُ امْرَأَهً کُنْتُ أُعَلِّمُها الْقُرْآنَ، فَمازَحْتُها بِشَیْءٍ. فَقَدِمْتُ عَلى أَبی‌جَعْفَرٍ علیه السلام فَقالَ لی: أَیَّ شَیْءٍ قُلْتَ لِلْمَرْأَهِ؟ فَغَطَّیْتُ وَجْهی. فَقالَ: لاتَعودَنَّ إلَیْها.
ابوبصیر می‌گوید: به زنی خواندن و قرائت قرآن را آموزش می‌دادم، پس با او به کلامی شوخی نمودم. پس از آن بر امام باقر علیه السلام وارد شدم، حضرت به من فرمودند: چه چیز به آن زن گفتی؟ (ابوبصیر گوید:) من رویم را پوشاندم. پس حضرت فرمودند: به نزد آن زن بازنگرد[۱].
وسائل الشّیعه، ج ۲۰، ص ۱۹۸، ح ۲۵۴۱۹ (به نقل از اختیار معرفه الرّجال، ص ۱۷۳، ح ۲۹۵)
[۱] توجّه داشته باشیم که ابوبصیر از بزرگان اصحاب ائمّه علیهم السلام بوده و در مورد برخورد با نامحرم جوانب را می‌سنجیده است، ولی با این حال با اتّفاق افتادن این واقعه، امام او را از ادامه دادن امر پر فضیلت آموزش قرآن باز می‌دارد.
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرموده‌اند:
«إیّاکُمْ وَ الْغِیبَهَ؛ فَإنَّ الْغِیبَهَ أَشَدُّ مِنَ الزِّنی. إنَّ الرَّجُلَ یَزْنی [وَ یَتوبُ] فَیَتوبُ اللهُ [عَلَیْهِ] و إنَّ صاحِبَ الْغِیبَهِ لایُغْفَرُ لَهُ حَتّى یَغْفِرَ لَهُ صاحِبُه.»
کشف الرّیبه، ص ۶
از «غیبت» دوری کنید، چرا که عقوبت آن از زنا شدیدتراست[۱]. چه‌بسا شخص آلوده به زنا توبه می‌کند و خدا او را می‌آمرزد، ولی شخص «غیبت»کننده تا وقتی «غیبت»شونده وی را نبخشد، خداوند او را نمی‌آمرزد.
[۱] گفتنی است اشدّ بودن «غیبت» از زنا، از جهتی است، نه از تمام جهات. به‌طور کلّی باید در نظر داشت که در بسیاری از موارد اگر عملی با عمل دیگر مقایسه و سنجیده می‌شود، منظور این است که از جهتی یا برخی جهات خاص، آن عمل شدیدتر یا برتر از دیگری است؛ نه آن‌که همواره از تمامی جهات یکی نسبت به دیگری رجحان یا شدّت دارد. چه‌بسا بی‌توجّهی به این نکته خصوصاً هنگامی که این نوع روایات را برای دانش‌آموزان بیان می‌کنیم، برداشت‌های ناصواب و عواقب سوء تربیتی درپی داشته باشد.
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که فرمودند:
«مَنْ مَشى فی عَیْبِ أَخیهِ وَ کَشْفِ عَوْرَتِهِ، کانَ أوَّلُ خُطْوَهٍ خَطاها وَ وَضَعَها فی جَهَنَّمَ وَ کَشَفَ اللهُ عَوْرَتَهُ عَلَى رُؤوسِ الْخَلائِق.»
بحار الأنوار، ج ۷۳، ص ۳۶۷ (به نقل از ثواب الأعمال، ص ۲۸۸)
هرکس قدمی در (یافتن) عیب برادر مسلمان خویش بردارد و عیب او را فاش سازد، [یعنی اندک تلاشی برای بر ملا کردن عیب او انجام دهد] اوّلین قدمی که در روز قیامت برمی‌دارد، به سوی جهنّم است و خدا در میان انبوه مردم، عیوب پنهانی او را فاش می‌کند.
از امام صادق علیه السلام روایت است که رسول‌خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
«الْغیبَهُ أَسْرَعُ فی دینِ الرَّجُلِ الْمُسْلِمِ مِنَ الْأَکِلَهِ فی جَوْفِه.»
الکافی ۲، ص ۳۵۶-۳۵۷، ح ۱
اثر «غیبت» در تخریب دین فرد مسلمان از بیماری خوره در بدنش، سریع‌تر و فوری‌تر است.
